Cataplana of koperen stoombol, werd vroeger door jagers en vissers gebruikt om te koken. Zij stoofden de schelpdieren in combinatie met gedroogde ham en Chorizo in olijfolie en een scheut port of wijn. Het deksel behield alle aroma's tot de pan bij het serveren geopend werd . Ideaal voor vlees of visschotels. Mosselen klaargemaakt in deze Cataplana zijn niet te evenaren. Wat Tapas en Paella voor Spanje is , is de Cataplana voor Portugal. Cataplana is zowel de naam voor de kookpot als voor het gerecht dat er in klaargemaakt wordt. Het is een bolvormige koperen kookpot , precies 2 woks op elkaar gezet. Daardoor blijven alle aroma's in de pot en mengen ze zich veel beter met elkaar. Deze pan is ook in Nederland te krijgen.

Wie kent het niet. Je bent lekker je gehakt aan het kneden en de telefoon gaat. Je moet je in allerlei vreemde bochten wringen om de telefoon te beantwoorden. Wat je ook doet de derrie komt in ieder geval op de hoorn. Je kunt ook besluiten om niet op te nemen, maar dan mis je misschien, zoals in mijn geval, weer een klusje. De oplossing voor dit ongemak is simpel maar doeltreffend. Gebruik zo’n plastic zak voor de diepvries die je dicht kunt sealen met strip of rits. Je kunt bijvoorbeeld in de kantoorboekhandel van die zakken kopen voor een habbekrats. Doe alle ingrediënten in de zak, seal hem dicht en kneden maar! Maak je handen nat en draai er dan ballen van of neem 2 boterhamzakjes en doe die als handschoenen aan en draai dan de ballen. De telefoon kan ongehinderd gaan!


Zonder het weten hebben veel mensen een stoomoven in huis. De vaatwasser is de nieuwste aanwinst in ons culinaire bestaan. Ideaal voor grote vissen. Als je een diner moet geven voor heel veel mensen. Koop een grote vis en gebruik plastic vuilniszakken. Niet aan de gasten vertellen hoe je zo’n grote vis zo heerlijk hebt kunnen bereiden. Trouwen met kleinere vissen gaat het ook. 

Vóór de BBQ: Bestrijk het vlees voor het barbecuen met olie en kruid het eventueel. Strooi zout pas ná bereiding over het vlees. Zout onttrekt tijdens de bereiding vocht aan het vlees waardoor het minder sappig blijft en geen mooi bruin korstje krijgt. Een marinade maak je bijvoorbeeld van wijn, knoflook, uiringen en kruiden. Laat het vlees 1 tot 24 uur marineren en dep het goed droog alvorens het te barbecuen. Sausjes maakt jezelf op basis van mayonaise en/of yoghurt, met kruiden naar smaak, zoals knoflook, paprikapoeder, kerrie, cayennepeper of mint voor een lekkere frisse saus. Er is volop variatie mogelijk. Als bijgerecht kun je bijvoorbeeld kiezen voor stokbrood en frisse salades met tomaat, sla en komkommer of op basis van pasta of fruit. Lekker en met veel voedingsvezels en vitamines. Een banaan of maïskolf die in aluminiumfolie op de barbecue is gegrild is ook een lekker en gezond bijgerecht.

Tijdens de BBQ: Een houtskoolbarbecue is 1 uur na het aansteken het heetst. Een elektrische- of gasbarbecue is wat eerder volledig opgewarmd. Rooster vlees dat snel klaar is als eerste en daarna vlees dat een wat langere bereidingstijd heeft. Wat vetter vlees druipt tijdens het roosteren en veroorzaakt daardoor veel rookvorming. Dit voorkomt je door deze vleesproducten op een plaatbarbecue of aluminiumfolie te grillen, of het even voor te garen. Voeg sausjes pas na bereiding aan het vlees toe. Als je vlees met saus grilt, verbrandt de saus onmiddellijk en koekt het vlees vast aan het rooster. Verbrand vlees is niet lekker en heel ongezond. Voorkom dit en snij eventuele zwart verbrande randjes van het vlees af voor consumptie. Verdeel het vlees over verschillende schalen, dek deze af met huishoudfolie tegen insecten, en haal schaal voor schaal uit de koelkast.

Na de BBQ: Leg aluminiumfolie onder de kolen, zodat je de gebruikte kolen na het barbecuen zó kunt oppakken en weggooien. Maak het rooster schoon met een warm sopje zodat er geen verbrande vleesresten achterblijven. 

Gekocht vlees bij de BBQ: Snel klaar: Biefstuk (wordt rood/rosé gegeten), entrecote (wordt rood/rosé gegeten), rib-eye (wordt rood/ rosé gegeten), varkensoester (wordt gaar gegeten). Vlees dat snel klaar is roostert je 10-20 cm boven de barbecue. Meer tijd nodig heeft: Beenham(eventueel aan het spit), gehaktballetjes, hamburgers, lever, rollade (eventueel aan het spit), saucijsjes, schouderkarbonades, spareribs, verse worst. Vlees dat een wat langere bereidingstijd heeft roostert je 25-40 cm boven de barbecue. Dit vlees gaar je het beste even voor in de oven of door het te koken in bouillon. Grill het vervolgens knapperig op de barbecue en gaar het door-en-door. Op deze website vindt je hier allerlei BBQ recepten.

BBQ voor vegetariërs: Barbecuen is natuurlijk toch een beetje een gebeuren voor vleeseters, maar groenten kunnen ook mooi gebarbecued worden. Je hebt dan wel een zogenaamde grillmand of aluminium schaal nodig.Hieronder nu een vegetarisch BBQ gerecht dat ook als bijgerecht zou kunnen dienen.

Mediterrane groenten van de BBQ.

Jarenlang ben ik er naar op zoek geweest, een moeizame zoektocht die mij over gebaande en minder gebaande paden heeft gevoerd, en die elke keer weer strandde in een teleurstelling. Altijd maar op zoek naar dat ene ding: De Perfecte Aardappel. Zo'n ouderwetse aardappel, geel en stevig en dièp van smaak, een aardappel uit grootmoeders keuken, al zo lekker dat er eigenlijk niets bij hoeft, een lepeltje jus hooguit. Frustrerend waren de klopjachten langs omgeploegde kleiakkers van Groningen tot Maastricht, de kruisverhoren van vertwijfelde groentejuweliers die het antwoord ook niet wisten, en die mij elke keer tevergeefs met een nieuwe zak aardappels naar huis stuurden. Nóg frustrerender waren de terloopse ontmoetingen, zoals de keer dat ik in een Frans restaurant de Perfecte Aardappel op mijn bordje trof, waarna ik hevig geëmotioneerd de eigenaar erbij riep die mij best had willen uitleggen wat zijn geheim was, als ik ook maar beter Frans gesproken had. Of de keren dat mijn moeder per ongeluk Perfecte Aardappels op tafel zette. Ze is al lang overleden en kon absoluut niet koken. Ze wist zelf ook niet hoe ze dit voor elkaar had gekregen. Dus daar had ik ook niets aan. Maar de queeste is voorbij, mijn luit kan aan de wilgen, want de code is gekraakt. Nou ja een kennis heeft dat gedaan. Die heeft over de schouder van zijn perfect kokende moeder meegekeken. De oplossing is echt te simpel voor woorden. Hier komt ie! Je hebt nodig: vastkokende aardappels (bijvoorbeeld Lady Chrysti), fijngemalen zeezout, goede olijfolie, bieslook of peterselie fijngesneden. Schil de aardappels: Snijd grote aardappels in stukken. Doe ze in een pan, en giet er water bij tot dat de aardappels net onder staan. Voeg wat zout toe. Kook de aardappels op middelhoog vuur gaar (ongeveer 20 minuten). Prik om te testen. Giet ze af, en stoom ze even droog op het kleinste pitje. Nu komt het: doe de deksel weer op de pan en laat minimaal 20 minuten staan. Hoe het kan snap ik ook niet, maar de aardappel wordt twee keer zo smaakvol, en krijgt een fijne, lijmige structuur. Snijd de aardappels in plakken en overgiet ze met straaltjes olijfolie, bestrooi met bieslook of peterselie en eventueel nog wat zout. Eet ze warm, lauw of koud, als bijgerecht of gewoon zo.

Binnen barbecuen is grillen met een grillpan. Weinig vet, goudbruine ruitjes op blank vlees en snel klaar. Een visje in twee minuten, een steak in vier. Plakken courgette met tralie-patroon, coquilles Saint Jacques voor op een salade. Maar laat je niet verleiden door een lichtgewicht met teflonlaag. In gietijzer toont de grillpan zijn ware gezicht. Alleen als hij witheet is. De mijne heb ik gekocht bij Oldenhof in Hilversum. De onderste heb ik en is door RONNEBY BRUK speciaal voor Oldenhof gemaakt en heeft een houten steel. Op de steel staat het merk Oldenhof. De oervorm van geperst massief staal: rond, zwaar, met stevige ribbels en een tuitje om het druipvet af te voeren. Een moordwapen dat niet kan vervormen. Moet wel eerst warm draaien en kilometers lopen. Hoe vaker gebruikt, hoe beter het resultaat, want hoe ranziger de pan, hoe beter hij grilt. Nooit afwassen in zeepsop of in de afwasmachine. Wie een pan pas schoon vindt als hij door een sopje is gehaald, moet niet aan gietijzer beginnen. Teflon mag je soppen, gietijzer niet. Een grillpan moet inbranden: je oliet hem in op middelmatig vuur. Zo creëer je een natuurlijke anti-aanbaklaag. Na gebruik direct met heet water afspoelen en afvegen met keukenpapier of even op het vuur laten drogen. Altijd droog en ingevet wegzetten, anders gaat hij roesten. Die roest krijg je er met een staalborstel wel weer af, maar de natuurlijke anti-aanbaklaag is dan ook verdwenen. Het afgelopen jaar heeft Oldenhof Kookkado de verkoop van grillpannen met 30 tot 40 procent zien stijgen. Het past in de trend van gezond en snel koken. Al moet je juist ook geduld hebben: “Pianissimo” grillen is het beste. De pan eerst goed heet laten worden (10 minuten) en dan groente, vlees en vis op middelmatig vuur grillen. Te snel en te heet grillen geeft zwarte koolstrepen op je eten.’ Als de bodem is geëmailleerd, kan de pan ook op elektrische, keramische, inductie- of halogeenfornuizen. Geen andere kopen! Alleen die hierboven staat afgebeeld! Even naar Hilversum dus (vlakbij het station) of kijk op internet.

De tajine, spreek uit tazjien, is een gebakken aardewerken schaal met een typisch deksel. Dit deksel heeft een kegelvorm en lijkt op een toeter. Tajine is de naam van de schaal én van het gerecht dat erin wordt bereid. De tajine komt uit Noord-Afrika en kan voor weinig geld bij Turkse winkels worden gekocht. De tajine is speciaal omdat hierin wordt gekookt, gestoofd of gebakken. Door de gebakken klei verdeelt de tajine de warmte langzaam en geleidelijk. De tijd die nodig is voor de gerechten varieert van twintig minuten tot een paar uur. De tajine is geschikt om vlees, vis, kip, groente, fruit, olijven, citroen, kruiden en specerijen in gaar te stoven. Zo werkt een tajine: Het deksel van de tajine heeft niet toevallig een kegelvorm. De vorm van het deksel zorgt ervoor dat het vocht dat tijdens het stoven verdampt, terugloopt in de stoofschotel. Hierdoor blijft het gerecht vochtig en worden de smaken volledig gemengd. Niet alle tajines zijn geschikt. Er zijn tajines die alleen als decoratie dienen; die is dus niet geschikt om op het fornuis of in de oven te gebruiken. Deze tajines zijn meestal prachtig uitgesneden en beschilderd in de mooiste kleuren. Maar door de beschilderingen (verf) kunnen ze giftig zijn. Koop dus een bruine neutrale tajine. In Europa gelden strengere richtlijnen voor het glazuren van tajines dan buiten Europa. Tajines zijn verkrijgbaar in allerlei maten, van kleinere tajines voor twee personen tot grote familietajines. Het eerste gebruik van de tajine: Voordat je de tajine de eerste keer gaat gebruiken, legt je de aardewerken schaal en het deksel 24 uur in koud water. Hierdoor kan het aardewerk zich helemaal volzuigen, waardoor hij later niet meer barst. Laat de tajine drogen. Bestrijk hierna de binnenkant van de tajine en het deksel met zonnebloemolie en zet de tajine een uur op een zeer lage warmtebron. De olie trekt in het aardewerk en is daarna klaar voor gebruik. Doe altijd een flinke scheut olie in de tajine en laat deze warm worden. Als de tajine goed warm is, bak je het vlees bruin en voegt je de eventuele groente toe. Schenk er als je wilt een scheutje vocht bij en doe het deksel op de schaal. Laat het gerecht op een lage warmtebron zachtjes gaar stoven.

Voor welke warmtebronnen is een tajine geschikt? Een tajine kan gebruikt worden op een gasfornuis, elektrisch fornuis, keramische plaat, op een barbecue en in de oven. Traditionele tajines zijn ongeschikt voor inductie, maar er zijn gietijzeren tajines te koop die ook gebruikt kunnen worden op inductie. Onze gasfornuizen zijn veel heter dan de vroeger gebruikte houtskoolvuurtjes. Als je het gasfornuis te hoog zet, loopt je de kans dat de tajine barst, ondanks alle voorzorgsmaatregelen. Dat zou jammer zijn. Gebruik op het gasfornuis dan ook altijd een vlamverdeler en zet de tajine daarop. Je kunt de tajine ook eerst op het gasfornuis of een andere warmtebron gebruiken en daarna in de oven gaar laten worden. Als je het vlees eerst snel bruin wilt bakken, dan kun je dit eerst in een koekenpan doen, of zet de tajine met het vlees in de oven tot het gerecht mooi bruin geroosterd is.

Sommige belangrijke dingen dienen herhaald te worden, ook in Kookland. Noem het de culinaire canon. Een van de onderdelen daarvan is de tomatensaus. Een goddelijke uitvinding door de combinatie van drie factoren: a uiterst makkelijk en snel te maken, b multi-inzetbaar en variabel, en c kwijlend lekker. Nu er weer een cultuurvervalsende reclame op de buis is die suggereert dat Italianen bij de aanblik van een kant-en-klaar zakje niet gaan krijsen en schelden maar beminnelijk glimlachen, is het weer tijd om de nieuw-aangekomenen in Kookland op te voeden en bij de al wat rijpere bewoners het geheugen op te frissen.

Tomatensaus maak je met ingeblikte tomaten, niet met verse. Verse zijn nimmer rijp en zoet genoeg, dat weet elke Italiaan, tenzij je zelf in het zuiden woont en ze in augustus inmaakt. Maar er is blik en blik. De business voor bliktomaten is een schrale, waar bleke ondernemers proberen hun bloedjes van kinderen en die van hun telers te voeden terwijl de supermarkten van Europa hen schaterlachend uitwringen.

Ondernemers die de culinaire trots voorbij zijn, stoppen onrijpe troep in blikken Euroshopper, Palazzo en nog wat onduidelijke merken. In Campanië echter, de streek rond Napels, worden de mooiste saustomaten van de wereld, de variëteit San Marzano, sinds 1996 ingeblikt met een echte D.O.P., een beschermde herkomstbenaming van de E.U. Heerlijk, fantastisch, glorieus, en dus niet te krijgen in Nederland, want duurder. Van de supermarktblikken is Heinz dan het beste alternatief, rijp en zoet, maar het kan nog beter. Delicatessenwinkels verkopen verrukkelijke tomaten van het merk Le Bontà di Nonna Pippina (adressen op: www.danonnapippina.nl).

Julia Child is mijn kookheldin. Zij schreef mijn meest favoriete kookboek “De kunst van het koken” (niet te verwarren met een boek van Toulouse Lautrec met exact dezelfde titel). Hoewel het al in 1961 voor het eerst werd uitgegeven is het nu voor mij het belangrijkste kookboek. De klassieke Franse keuken is onomstotelijk de bakermat van alle hedendaagse culinaire ontwikkelingen. Steeds weer blijkt dat moderne recepturen zijn terug te voeren naar de klassieke technieken en bereidingswijzen uit Franse keukens. Reden genoeg om dit prachtige standaardwerk opnieuw uit te geven. De kunst van het koken is hét standaardwerk over de Franse keuken. In geen ander kookboek wordt de receptuur zo duidelijk beschreven en is zo'n rijkdom aan ervaring verwerkt. Hierdoor is het boek zelfs een halve eeuw na het verschijnen van de eerste editie nog steeds een van de meest gewaardeerde en gebruikte boeken over de klassieke Franse keuken. De uitgebreide informatie over ingrediënten en technieken, de duidelijke instructietekeningen en de vele klassieke recepten maken dit boek tot een absolute must voor iedere kookliefhebber!

Dit is een boek voor thuiskoks zonder keukenpersoneel, die zich af en toe geen zorgen willen maken over hun budget, hun lijn, de tijd die het koken kost, kindermaaltijden, en al die andere dingen die het plezier van heerlijk koken kunnen verpesten. Het is geschreven voor mensen die van koken houden. De recepten zijn zo gedetailleerd als nodig is. De lezer moet precies weten waar het om gaat en hoe een gerecht gemaakt wordt. `De kunst van het koken zal vreugde brengen in het hart van alle goede koks... en is de steen der wijzen waarmee elke kok zijn eenvoudige ingrediënten kan veranderen in goud.' - Sunday Times Julia Child schreef het eerste deel van Mastering the Art of French Cooking in 1961 en sindsdien is het internationaal een van de meest gebruikte en geliefde boeken over de klassieke Franse keuken. Dat het boek sinds verschijnen steeds in druk is geweest, bewijst dat het zelfs na meer dan 40 jaar niet heeft ingeboet aan bruikbaarheid. De laatste druk met 960 pagina’s dateert uit 2004 en kost ongeveer € 45 en is nog steeds verkrijgbaar in de (kook)boekhandel en bij Bol.com. In 2009 werd een film gemaakt over Julia met Meryl Streep in de hoofdrol, getiteld “Juli & Julia”.

De naam van deze techniek zegt het al. Het gerecht wordt 2 of 3 maal bereid. Een keer gekookt, gefrituurd, gestoofd e.d. en vervolgens gestoomd, geroerbakt, gefrituurd e.d .. 

De eerste bereiding wordt gedaan om bijvoorbeeld het gerecht een bepaalde smaak te geven, wat niet lukt met marineren, het gerecht te ontvetten, of van structuur te laten veranderen. De tweede bereiding gebeurt dan om knapperig te bakken of smaak te prononceren. Eigenlijk wordt in China bijna elk vleesgerecht 2x bereid. Eerst dichtgeschroeid, nadat het gemarineerd is in een marinade met o.a. maïzena, om het vocht eruit te halen en geroerbakt om het knapperig te maken. Breng om een gerecht te koken eerst water aan de kook, met of zonder kruiden, afhankelijk van het recept in een wok of pan. Leg het gerecht erin en kook de aangegeven tijd. Haal het gerecht uit de pan en laat uitlekken. Verhit op hoog vuur de wok, verhit hierin 2 eetlepels olie en roerbak het gerecht zoals in het recept aangegeven.